NE OLACAK ÇİNGENELERİN VE DİĞER YOKSULLARIN HALİ

TURAN ŞALLI (Edirne Roman Eğitim Gönüllüleri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı)

Ülkemizi olduğu kadar dünyanın büyük bir çoğunluğunu etkisi altına alan corona virüsü salgını (Kovid-19 ) hızla yayılmakta, ülkelerin ve toplum yaşamının tüm ekonomik dengelerini değişime uğratmaktadır. Toplumsal yaşamın bütünselliğine baktığımızda; virüsün etkileri sosyal dengelerden daha çok dezavantajlı farklı toplumsal gurupları etkileyeceği kaçınılmaz bir gerçektir. Türkiye toplumunun sınıfsal anlamında en yoksul kesimlerini oluşturan farklı çingene gurupları olan Romanlar, Domlar, Lomlar, Abdallar gibi gurupların yüzde sekseni devletin sosyal yardımları ile yaşamını idame ettirmektedirler.

Corona virüsünün yayılmasını önlemek, halk sağlığını korumak amaçlı Türkiye’de büyük sanayi kuruluşları ve buna benzer işletmeler çok sayıda işçisini ücretsiz geçici olarak işten çıkarmışlardır. Virüs salgını nedeniyle işini aşını kaybeden çingenelerin ve diğer bireylerin büyük bir çoğunluğunun evlerinde tencere kaynamıyor, dert kaynıyor. Çingeneler her ne kadar devletin sosyal yardımlarından faydalanıyor olsalar da yaşamlarını idame ettirmeye yetmemektedir.

Yoksulluk döngüsünü kıramayan ve sayıları yüzbinleri bulan çingeneler ve diğer yoksullar sokak kağıt toplayıcılığı yapmaktadır. Virüs salgınından korunmak amaçlı işletmelerin kapanmasından dolayı kağıt ve buna benzer malzemeleri toplama olanağı kalmamıştır. Düzenli geliri olan Romanların bir büyük çoğunluğu hizmet sektörü lokanta, kafeterya, kahvehane, eğlence merkezlerinde sigortalı veya günlük yevmiye ile çalışmaktadır. Bu işletmelerin de geçici olarak kapatılması Romanları olduğu kadar bu işlerden geçimini sağlayanların okula giden çocukları, kredi kart borçları ve diğer ödemeleri gerçekleştirme olanakları kalmamıştır.

Çingeneler virüsten korunmak amaçlı evlerinde oturuyorlar. “Bu gidişle virüs değil yoksulluk bizi vuracak.” diyenlerin sayısı az değildir. Siyasi irade yaşanacak sosyal olumsuzlara ekonomik tedbir olarak  ‘Ekonomik İstikrar Kalkanı’ paketini açıklamış,  daha çok işveren kesimlerine yönelik ekonomik koruyucu kararlar alındığı görülmektedir.  Diğer farklı toplumsal gurupların sosyal tahribatının önlenmesine yönelik ne tür çalışmalar yapılacağı ve sosyal destekli desteğin yaraya ne kadar merhem olacağı tam olarak bilinmemektedir. Sosyal risklerin en aza indirilmesine yönelik Ankara Büyük Şehir Belediye Başkanlığının almış olduğu karar gereği; Romanlara ve diğer yoksul kesimlere yönelik yemek yardımlarına başlaması önemli bir gelişmedir. Bu tür sosyal yardımların diğer yerel yönetimlere iyi bir örnek olmasını ve bu yemek yardımının virüsün etkilerini kaybedinceye, yaşam normale dönünceye kadar uygulanması sosyal tahribatın en aza indirilmesini sağlayacaktır.